Özbekistan Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, “Özbekistan’da yürütülen reformların etkinliği, her şeyden önce, yüksek maneviyata sahip, bağımsız düşünen ve Anavatanımızın kaderi ve geleceği için sorumluluk alabilen genç profesyonellerin saflarının genişletilmesine bağlıdır.”
Günümüzün insan hayatı, yoğunluğu, ölçeği ve ilişkilerin karmaşıklığıyla, yalnızca önceki yüzyılların hayatından değil, aynı zamanda birkaç on yıl önceki hayattan da önemli ölçüde farklıdır. Bu yoğunluk ve güç karşısında, herhangi bir insanın hayatta kalması -kendini, kimliğini, kişiliğini ve zekasını koruması- giderek zorlaşmaktadır.
Şimdi bu bilgisel, ekonomik, sosyal, politik, kültürel ve manevi değişimlerin ortasında yaşamak zorunda kalan bir gencin durumunu hayal edelim. Bu durumu ülkemizin gençliği bağlamında ele alırsak, onları gerçekten olgun, eksiksiz ve vatansever olarak yetiştirmenin ne kadar önemli olduğu daha da netleşir.
Bugün Özbekistan’da hangi reformlar yapılıyor olursa olsun, amaç her şeyden önce gençler için yeni fırsatlar yaratmaktır. En önemlisi, bu reformların uygulanması gençlerin gücüne, coşkusuna ve kararlılığına dayanmaktadır.
Bu tür reformlardan bir diğeri de “Parlak Gelecek” projesidir. Bu proje sayesinde her yıl binlerce yetenekli genç dünyanın en prestijli yüksek öğrenim kurumlarında eğitim görme fırsatına sahip olacak. Projenin temel amacı yetenekli gençleri desteklemek, onlara dünya çapında tanınan bir eğitim alma fırsatı yaratmak ve ülkenin kalkınmasına katkıda bulunacak personel yetiştirmektir.
Proje kapsamında her mahalleden sosyal korunmaya muhtaç, bilgiye susamış gençler seçilecek, potansiyelleri tespit edilecek ve uygun yabancı eğitim kurumları belirlenecek.
Yabancı yükseköğrenim kurumlarına giriş için hazırlık sınıflarında eğitim görme imkânı yaratılacak, seçilen bin kız ve erkek çocuk, dünyanın “En İyi 100” üniversiteleri veya enstitülerinde devlet bütçesinden karşılanarak ücretsiz eğitim görecek.
“Parlak Gelecek” projesi ülkenin toplumsal istikrarı üzerinde önemli bir etkiye sahip olacak. Öncelikle eğitimdeki eşitsizliği azaltmaya hizmet edecek. Çünkü yetenekli ama zor gençler için böyle fırsatlar yaratmak onların toplumsal hareketliliğini artıracaktır.
Bu tür gençler bilgi ve beceri kazanabilir ve toplumda yüksek bir konuma ulaşabilirler. Aynı zamanda ülkedeki düşük gelirli ailelerin çocuklarına sağlanan fırsatlar sosyal adalet ilkelerini güçlendirecektir.
Bu proje ekonomik açıdan bakıldığında yüksek nitelikli uzmanların yetişmesine katkı sağlayacak, bu da ülkenin işgücünün niteliğini ve rekabet gücünü artıracaktır.
Yurt dışında eğitim görmüş gençler memleketlerine dönecek ve yeni teknolojiler tanıtarak, yenilikçi girişimler yaratarak ve ekonomiyi geliştirerek ülkenin ekonomik büyümesine ivme kazandıracaklardır. Ayrıca uluslararası ilişkileri güçlendirmede ve yabancı yatırım ve iş ortaklıkları çekmede önemli rol oynayacaklardır.
Bu girişim devlet ve toplum arasındaki güveni daha da güçlendirecektir. Çünkü hükümetin gençlerin eğitimine ve geleceğine olan ilgisi, ülkenin genel kalkınma stratejisinde gençliğin merkezi yerinin bir göstergesidir.
Ayrıca, geniş bir dünya görüşüne ve uluslararası deneyime sahip uzmanların eğitimi, ülkedeki kamu yönetiminin verimliliğinin artırılmasına yardımcı olacaktır. Politika, hukuk ve kamu hizmetlerinin iyileştirilmesine aktif olarak katılacaklar.
Genel olarak, proje aracılığıyla gençler potansiyellerini artıracak, bilimin zirvelerine ulaşacak ve ülkenin kalkınmasına katkıda bulunacaklardır. İşte “Parlak Gelecek”in parlaklığı budur.
Özbek gençliği için yeni fırsatlar doğuyor
Gençlik Ajansı altında 100 milyon dolarlık bir tahsisatla bir Gençlik Girişimcilik Geliştirme Fonu kuruldu. Fon, genç girişimcilere 2,5 milyar soma kadar imtiyazlı kredi ve girişimci gençlerin başlangıç projelerine 2 milyar soma kadar yatırım sağlayacak.
“Aloqabank” gençlik iş projelerini ve girişimlerini destekleyen bir banka olacak. Bankaya bu amaçla 200 milyon dolar sağlanacak. “Aloqabank” genç girişimcilerin sanayi, tarım, hizmetler ve diğer alanlardaki mikro ve küçük projeleri için 5 yıllık bir süre boyunca 100 milyon somdan 5 milyar soma kadar imtiyazlı krediler sağlayacak. Banka tarafından verilen kredilerin en az yüzde 30’u kadınlara yönlendirilecek.
Hizmet sektöründeki girişimciler, 30 yaşın altındaki çalışanları işe alıp ayda en az 3 milyon soum ödüyorlarsa yüzde 1 oranında sosyal vergi ödeyecekler. Bu fayda 3 yıl geçerli olacak.
Yenilikci endüstri parkları kurulacak. 2030 yılı sonuna kadar Endüstri Parkı sakinleri için tercihli vergi rejimi getirilecek. Bu durumda: sosyal ve gelir vergisi oranları yüzde 50 oranında düşürülecek; sakinler, mal satış hacmi ne olursa olsun ciro vergisi mükellefi olarak tanınacak.
Sanayi parkları temelinde yaratıcı sektör temsilcilerini yetiştirmek için işletme okulları kurulacak. Bu okullarda gençler, iş yapmanın ve hizmet sunmanın yeni ve modern yenilikçi yöntemlerini öğrenecekler.
Yabancı dillerde “C-1” seviyesinde bilgi sahibi girişimci gençlerin ücra ve ücra bölgelerde uzmanlaşmış yabancı dil eğitim merkezleri açmaları halinde, Gençlik Ajansı’nın yeni fonundan kendilerine 120 milyon sum’a kadar faizsiz kredi sağlanacak.
Özel eğitim merkezlerinde yabancı dil eğitimi alan gençlere, “2+6” formatında masrafları geri ödenecek. Bu durumda, eğitimin ilk 2 ayı öğrencilerin kendi kaynaklarından, kalan 6 ayı ise devlet tarafından karşılanacak. Bu yeni sistemle, 100 bin genç mezunun “B-2” seviyesinde yabancı dil eğitimi alması için bir program uygulanacak.
2024 yılında 25 bin kız çocuğuna ücretsiz bilişim eğitimi verildi. Programlama öğrenen kız çocuklarının sayısı bu yıl iki katına çıkacak.
Gençlerin ilgi ve ihtiyaçlarının erken dönemde tespiti, potansiyellerinin paraya dönüştürülmesi ve yapay zekâ teknolojilerine dayalı toplumsal açıdan önemli projelere katılımı temelinde bir “dijital sosyal ekosistem” oluşturulacak.
“El-Yurt Umidi” Vakfı Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’na devredilecek. Fonun enerji, ulaştırma, kentleşme, modern mimari ve tıp alanlarındaki kotaları artırılacak.
Yurt dışından eğitim görüp dönen gençler doğrudan Milli Personel Rezervine alınacak ve kamu kurumlarında rekabete tabi olmaksızın istihdam edilecekler.
Yetenekli, bilgiye aç, ancak zor ailevi koşullar nedeniyle yurtdışında eğitim görme fırsatı bulamayanlar için yeni bir eğitim sistemi tanıtılacak – “Parlak Gelecek” projesi. Bu durumda:
- Her mahalleden sosyal korumaya muhtaç ve ilme susamış gençler seçilecek ve kabiliyetleri tespit edilecek.
- Potansiyellerine uygun yurt dışı üniversitesi seçilerek hazırlık kurslarına tabi tutulacaklardır.
Her yıl elemeyi geçen bin genç dünyanın “En İyi 100” üniversitelerine gönderilecek, eğitim ve yaşam masrafları karşılanacak. Bu amaçla 300 milyar sum kaynak ayrılacak.
Dünyanın saygın “En İyi 100” üniversitelerinden bilim derecesi almış 35 yaş altı genç bilim insanlarına 10 yıl süreyle 800 milyon suma kadar faizsiz konut kredisi verilecek.
Saygın uluslararası bilim olimpiyatlarında dereceye giren ve ödül kazananlara tek seferlik verilecek nakit ödül miktarı 10 kat artırılacak.
Askeri üniversitelerin örnek öğrencilerine yönelik “Başkomutanlık” devlet bursu uygulaması başlatılacak.
2025 yılında yaklaşık 150 bin zor kategorideki gencin bakanlıklara, dairelere ve bölge müdürlüklerine isim isim atanması yapılacak.
Potansiyelden İlerlemeye: Gençlerin Başarılarını Kutluyoruz
2024 yılında, ülkemizin gençliğini desteklemede önemli adımlar atıldı. “Gençlik Defteri” girişimi aracılığıyla, 155.000 gence temel kaynaklar ve fırsatlar sağlamak için 345 milyar som tahsis edildi.
Son sekiz yılda girişimcilik manzarası önemli ölçüde değişti. Genç girişimcilerin sayısı üç katına çıktı ve gençler artık tüm iş liderlerinin yaklaşık %40’ını temsil ediyor. Aynı zamanda genç işsizliği yarı yarıya azaldı ve bu da daha güçlü ve daha kapsayıcı bir ekonomiyi yansıtıyor.
Eğitimde de kayda değer bir ilerleme görüldü. Yüksek lisans programlarına kayıtlar yedi kat arttı ve özellikle kadın katılımında belirgin bir artış oldu. Kadınlar için devlet tarafından finanse edilen sözleşmeler sayesinde, yüksek lisans derecesi alan kadın sayısı on bir kat arttı.
Uluslararası eğitim fırsatları önemli ölçüde genişledi. Son 25 yılda, 800 genç devlet masraflarıyla yurtdışına eğitime gönderildi. Sadece son yedi yılda, “El-Yurt Umidi” fonu tek başına 2.300 genç erkeğin ve kadının yurtdışında eğitim görmesini sağladı; bu sayı önceki on yıllara göre üç kat daha fazla.
Gençlerimizin akademik ve profesyonel başarıları da aynı derecede etkileyici. İleri derecelere sahip genç bilim insanlarının sayısı iki katına çıkarak 2024’te 4.357’ye ulaştı (2019’daki 1.866’dan). Ayrıca dil öğrenimi ivme kazandı ve son üç yılda 2 milyon genç yeni dil becerileri edindi. IELTS sınavında yüksek başarı gösterenlerin sayısı beş katına çıkarak 2020’de 10.000’den 2024’te 53.000’e çıktı.
